انسان كامل از ديدگاه اسلام

بسمه الله الرحمن الرحیم 
الحمد رب العالمین , باری الخالق اجمعین و صلاه و سلام علی عبدالله و رسوله و جبیه و حافظه و سبیه و مبلغ رساله سیدنا زبینا و مولانا ابن القاسم محمد و الله الطیبین الطاهرین المعصومین 
و اذا بتلي ابراهيم ربه بكلمات فاتمهن قال اني جاعلك لبناس
اماماً قال و من ذريتي قال لا ينال عهدي الظالمين

موضوع بحث انسان كامل از ديدگاه اسلام است . انسان مانند بسياري از چيزهاي ديگر كامل و غير كامل دارد و بلكه معيوب و سالم دارد و انسان سالم هم دوقسم است : انسان سالم كامل و انسان سالم غير كامل . شناختن انسان كامل يا انسان نمونه ازديدگاه اسلام از آن نظر براي ما مسلمين واجب است كه حكم مدل و الگو و حكم سرمشق را دارد اگر ما انسان كامل اسلام رانشناسيم قطعاً نمي توانيم يك مسلمان تمام و يا كامل باشيم

.
راههاي شناخت انسان كامل از نظر اسلام : 
شناخت انسان كامل از نظر اسلام دو راه دارد : يك راه اين است كه ببنيم قرآن در درجه اول و سنت در درجه دوم انسان كامل را چگونه توصيف كرده است . مسلمان كامل يعني انساني كه در اسلام به كمال رسيده باشد و مومن كامل يعني انساني كه در پرتو ايمان به كمال رسيده باشد . بايد ببينيم قرآن يا سنت انسان كامل را به چه مشخصاتي بيان كرده اند و چه خطوطي براي انسان كامل كشيده اند .

راه دوم شناخت انسان كامل از راه بيانها نيست كه ببنيم در قرآن وسنت چه آمده است بلكه از اين راه است كه افرادي عيني را بشناسيم كه مطمئن هستيم آنها آنچنان كه اسلام و قرآن مي خواهد ساخته شده اند ووجود عيني انسانهاي كامل اسلامي هستند . پيغمبر اكرم (ص) و حضرت علي (ع) نمونه اي ازانسانهاي كامل هستند . شناخت علي شناخت انسان كامل اسلام است اما شناخت علي نه شناخت شناسنامه اي علي شناخت علي يعني شناخت شخصيت علي نه شخص علي درهر حدي كه شخصيت جامع علي (ع) را بشناسيم انسان كامل اسلام را شناخته ايم .

شيعه يعني كسي كه علي را مشايعت مي كند يعني انسان با لفظ شيعه نمي شود با مشايعت است كه انسان شيعه مي شود مشايعت يعني همراهي شيعه علي يعني مشايعت كننده عملي علي . 
اگر انسان كامل اسلام را از راه بيان قرآن و سنت و از راه شناخت پرورده هاي كامل قرآن نشناسيم نمي توانيم راهي را كه اسلام معين كرده برويم و يك مسلمان واقعي و درست شويم و همچنين جامعه ما نمي تواند يك جامعه اسلامي باشد .

فرق كمال و تمام : 
در زبان عربي دو كلمه وجوددارد كه نزديك به يكديگر ولي از لحاظ معني ضد يكديگرند يكي از دو كلمه «كمال » و ديگري « تمام » است . در قرآن آمده است : « اليوم اكملت لكم دينكم و اتممت عليكم نعمتي : امروز دين شما را برايتان كامل نمودم و نعمت خود را بر شما تمام كردم . كمال در جهت عمودي بيان مي كنند وتمام را در جهت افقي وقتي شي درجهت افقي به نهايت خود برسد ميگويند تمام شد و زماني كه در جهت عمودي بالا برود ميگويند كمال يافت . پس يك انسان تمام داريم و يك انسان نيمه تمام . انسان تمام مي تواند كامل باشد تا به حد نهايي كه انسان از آن بالاتر وجود ندارد برسد و او را انسان كامل كامل كه حد اعلاي انسان است بناميم .

تعبير انسان كامل : 
اولين كسي كه در مورد انسان تعبير انسان كامل را مطرح كرد عارف معروف محي الدينعربي اندلس طائی است محي الدين عربي پدر عرفان اسلامي است . مولوي يكي از شاعران مكتب محي الدين است . محي الدين مرد عربي نژاد از اولاد حاتم طائي و اهل اندلس ( اسپانيا امروز ) بود . همه مسافرتهاي او در كشورهاي اسلامي بود و در شام ازدنيا رفت . اينكه عرفان اسلامي به صورت علمي آنهم علم بسيار غامض در آمده است محصول كار محي الدين و شروح صدرالدين قزنوي ( از شاگردان محي الدين ) است . افكار محي الدين به وسيله صدرالدين فزنوي به مولوي انتقال يافت .

عيبهاي جسمي ورواني : 
انسان دو چيز دارد : « شخص » دارد و « شخصيتي » تني دارد و روحي ، جسمي دارد ورواني ، حساب روان از حساب جسم جداست . كساني كه منكر اصالت روح هستند و تمام خواص روحي را اثر مستقيم بلاواسطه سلسله اعصاب انسان مي دانند اساساً حكمي ندارد همه چيز تابع جسم است ازنظر اينها اگر روان بيمار باشد حتماً جسم بيمار بوده كه روان بيمار است

. علم امروز به آدم كم عقده رواني دارد بيمار ميگويند يعني در دستگاه رواني او اختلال پيدا شده است . بدون اينكه اختلالي در دستگاه جسمي او پديد امده باشد و لهذا اين نوع بيماريها را از راه جسم نمي توان درمان كرد . مثل كسي كه داراي عقده رواني « تكبر » است . امروز ثابت شده كه تكبر واقعاً بيماري است .

گاهي نيز بيماري جسمی از راه رواني معالجه مي شود وگاهي نيز بيماري رواني از راه جسم معالجه مي شود . النفس و البدن يتعاكسان ايجاباً و اتمدادا : بدن در روان اثر ميگذارد و روان در بدن و بدن كار مستقل از روان انجام مي دهد و روان هم كار مستقل . 
درجايي ديگر قرآن مي فرمايد : في قلوبهم مرض فزادهم الله مرضا : در دل و روحشان بيماري است قلب در قرآن همان روح و روان انسان است . ننزل من القرآن ما هو شفاء و رحمه للمومنين : ما قرآن را براي شفا و رحمت ، براي مومنين فرستاديم قرآن شفاي مومنين است .

امير المومنين مي فرمايد : الا و ان من البلاء الفاقه از جمله بلا يا و شدايد فقر است . و اشد من الناقه مرض البدن و از فقر بدتر مريضي بدن است و اشد من مرض البدن مرض القلب و از بيماري تن بدتر و شديدتر بيماري دل وقلب انسان است .

آفات روح انسان : 
از نظر روانشناسي محروميتها منشأ بيماريهاي رواني ميشود يعني منشأ بسياري از عقده هاي رواني و بيماريهاي رواني انسان ، احساس مغبونيتها و محروميتهاست . آدم حسود وقتي خير و نعمتي را در ديگران مي بيند همه آرزويش اين است كه از اوسلب نعمت شود درباره خودش فكر نمي كند . انسان سالم غبطه دارد نه حسد . اگر يك انسان هميشه در فكر اين باشد كه خودش جلو بيفتد سالم است اين دليل بر عيب نيست اما اگر كسي هميشه در اين انديشه باشد كه ديگري عقب بيفتد بيماري است مريض است .